'Kleinschalige zorg is niet hetzelfde als een nagebootst gezinsleven'

Door: Elly Duijf, IDé - Ervaringen en meningen - 16-05-2011

Onlangs pleitten Anne Margriet Pot van het Trimbosinstituut en Marco Blom van Alzheimer Nederland voor kleinschalige zorg. Zij stelden vast dat je kleinschalige zorg zowel in een kleinschalige als in een grootschalige woonvorm kunt geven.

In een column op Skipr licht Pot toe wat zij onder kleinschalige zorg verstaat. Helaas verengt zij het begrip hier tot een nagebootst gezinsleven: ‘Wat is kleinschalige zorg? Er wordt aangebeld aan de voordeur, de huiskamer heeft een huiselijke sfeer, er wordt gekookt in de open keuken, het eten wordt op tafel opgeschept, de verzorgenden eten mee, de verzorgenden doen ook het huishouden.’

Automatisme verbannen

Dit concept van een nagebootst gezinsleven, is weliswaar momenteel in ons land de meest voorkomende vorm van kleinschalige zorg, maar moet mijns inziens zeker niet de enige zijn. Sterker nog, ik pleit ervoor om dit automatisme uit te bannen.

Denk bijvoorbeeld eens aan die kunstenaar met Korsakov. Die zie ik in zo’n omgeving niet echt goed gedijen. Die had meer behoefte aan een piano, een podium en veel visite! Of die wetenschapper: die beleefde weinig aan aardappelen schillen, maar des te meer aan een goed gesprek, wat informatie-uitzoekwerk en Bach. Of die boer, die nog steeds om vijf uur ’s morgens wil opstaan om de beesten te verzorgen? Die begint elke dag onrustig en geprikkeld omdat hij tot zeven uur binnen moet blijven om vervolgens samen de ontbijttafel te dekken.

Goede zorg is zorg die het je mogelijk maakt om het leven te leiden dat bij je past.  En dat vraagt zeker om kleinschaligheid. Maar dat is iets anders dan voor iedereen een nagebootst gezin.

Definitie kleinschalige zorg

Een definitie van kleinschalige zorg zou volgens mij moeten zijn: ‘Zorg van een vast klein team medewerkers dat over voldoende zelfstandige sturingsmogelijkheden beschikt om te kunnen inspelen op de behoeften van bewoners, opdat dezen het leven kunnen leiden dat bij hen dat past.’

Rijke schakering van woonvormen

‘De focus op woonvorm vertroebelt het kwaliteitsdebat’, stellen Pot en Blom. Ik ben het daarmee eens. En ook met de visie dat kleinschalige zorg móét!

Maar anders dan wat Pot suggereert, zal kleinschalige zorg heel diverse invullingen moeten krijgen. De behoeften en leefstijlen van sommige mensen komen beter in de thuissituatie tot hun recht, anderen in een woonzorgwoning met een nagebootst gezinsleven. Andere beter in een cluster appartementen met een rijk aanbod van voorzieningen erom heen, of bijvoorbeeld op een boerderij.

Het aantal variaties is in principe oneindig als we leren om de behoeften en de mogelijkheden van de  bewoners echt centraal te stellen. Kleinschalige zorg moet volgens mij per definitie leiden tot een rijke schakering aan woonvormen en leefstijlen.

Deze column is een reactie op het artikel ‘Focus op woonvorm vertroebelt kwaliteitsdebat’ en de column van Annemarie Pot ‘Kleinschalige zorg is iets anders dan kleinschalig wonen.

Hoe denkt u over kleinschaligheid en goede zorg? Reageer nu op onze weblog!