Zorgfilosofie Planetree 'Een manier van werken, denken en leven'
Door: Barbara van de Geer - Redactioneel - 02-11-2009
Al gehoord van Planetree, een uit de Verenigde Staten overgewaaide, zorgfilosofie? IDé nam een kijkje in het eerste Planetree - verpleeghuis in Nederland, Magnushof te Schagen. Wat is er nu anders? En hoe kregen zij het voor elkaar?
Een stralende zon. De toegangsdeuren van Magnushof, verpleeghuis van Woonzorggroep Samen, staan gastvrij open. Vriendelijk personeel en in de koffieshop vers gebak. Enkele bewoners lopen met koffie naar het terras. De suikerklontjes worden nagebracht.
Een rondgang door Magnushof. Hier een mooi stuk kunst, daar een prachtig schilderij. Her en der schitterende bloemen. ‘Gewoon van de markt’, verklapt Alex van der Tuuk, coördinator Planetree. ‘Mooi hoeft niet duur te zijn.’ Hij wijst naar de vele tafeltjes in de eetzaal. ‘De bewoners kunnen hier eten, maar ook zomers buiten of op de eigen afdeling. Ze kiezen zelf.’
In de binnentuin veel groen, beelden, bloemen, zitjes, parasols en in de zomer fladderen er vlinders rond . Alex: ‘Verderop komt een jeu de boules - baan. Die zal bewoners uitnodigen naar buiten te gaan en te bewegen.’
Veiligheid en verbondenheid
Het bestuur van de Woonzorggroep Samen wilde in 2005 meer persoonlijke aandacht voor de bewoners en medewerkers, als tegenhanger voor de verzakelijking van de zorg. Ze kozen daarbij voor Planetree. Volgens Planetree Nederland staan cliënten en familie in dit zorgmodel centraal: ‘Door cliënten actief te betrekken en te informeren, zijn zij in staat om zelf keuzes te maken. Planetree stimuleert veiligheid en verbondenheid voor cliënt en professional, waardoor gezonde relaties kunnen ontstaan. Organisaties veranderen in een omgeving waarin de mens voorop staat, cliënten actieve deelnemers zijn, en professionals en vrijwilligers zorg kunnen geven zoals ze die zelf ook zouden willen krijgen.’
Liefdevolle toewijding
Alex van der Tuuk verwoordt het zó: ‘Hartelijk. Liefdevolle toewijding. Respect voor elkaar. Een gezonde organisatie, sámen en resultaatgericht. Planetree is een manier van denken, werken en leven.’
Zijn collega Pe
tra Filius stuurt een enthousiast team aan. Zij ervaart Planetree als ‘een zo prettig mogelijk leven. Het gevoel thuis te zijn. Persoonlijke aandacht voor de bewoners en elkaar. Genieten bevorderen.’ Haar team is enthousiast. Vaak trekken ze er op uit met de bewoners. ‘Daarin zijn we creatief én klantgericht. Zo organiseerden we een vrachtwagenrit voor drie oud-chauffeurs. En van de opbrengst van de zaterdagse rommelmarkt kochten collega’s tuinartikelen en nagellak. Voor ons is dat Planetree ten top.’
Magnushof heeft nu ‘leefsferen’, afdelingen voor mensen met een vergelijkbare achtergrond, opleiding of interesse. Bij de cultuurafdeling ligt de NRC op tafel en staat een glaasje wijn bij het eten. En natuurlijk is genieten van de tuin belangrijk, zegt Petra: ‘Mensen voelen de seizoenen. Ze trekken soms onkruid uit of drinken een glas thee in de zon.’
Circus op parkeerplaats
Alex, enthousiast: ‘We worden steeds creatiever. Veel dingen kosten weinig of niets.’ Een voorbeeld. ‘Elk jaar staat er een circus op onze parkeerplaats. Zij krijgen van ons gratis stroom en onze bewoners wonen gratis een voorstelling bij. Ook mogen ze elke dag bij de dieren kijken.’ Hij somt op: ‘Vier keer per jaar een hondenshow. Regelmatig een muziekavond. Wekelijks bezoek van Birmese aaipoezen. Een kermis in de achtertuin mét palingkar. Seizoensfeesten. Wekelijks naar de markt.’
Nieuwsbrief voor familie
De afdeling ‘Natuur en Buiten’ brengt maandelijks een nieuwsbrief uit voor familie en vrienden van de bewoners. ‘Zo blijven ze op de hoogte,’ zegt Petra. ‘Ze voelen zich meer betrokken bij ons verpleeghuis en het verlaagt de drempel om te komen.’ En dat is erg belangrijk, voegt Alex toe: ‘Door de verschraling in de zorg moeten we keuzes maken. Kies je voor het één, dan kan iets anders niet. Tenzij er veel hulp komt van familie en vrijwilligers.’
De Ark
Planetree voer je niet van de ene op de andere dag in. Het begint ermee dat het bestuur achter het idee staat en contact zoekt met de werkvloer. Het personeel was aanvankelijk enigszins sceptisch: ‘We werken al mensgericht.’ Hoe krijg je iedereen mee? ‘Alle neuzen moeten dezelfde kant op, van management tot medewerkers,’ zegt Alex. ‘Het begint met voorlichting over Planetree. Iedereen moet getraind worden, in kleine groepen, van facilitair medewerker tot directeur en iedereen door elkaar heen. Je moet erváren wat Planetree is.’ Vandaar oefening ‘De Ark’. Wat of wie neem je mee in de Ark als de wereld vergaat? ‘Dan besef je wat er echt toe doet, wat jou en een ander gelukkig maakt.’
Inspanning
De invoering van Planetree vraagt inspanning van iedereen en voor een lange tijd. ‘Het mooie is’, zegt Alex, ‘dat resultaten snel zichtbaar zijn. Zoals het inrichten van een binnentuin of het organiseren van een hondenshow. Bij het uitwerken van ideeën staat de wens van de bewoners voorop. Het is een doorlopend proces.’
Meer plezier
De medewerkers zijn creatiever, spontaner en enthousiaster, besluit Alex: ‘Elke individuele bewoner wordt gezien en gehoord. Wensen worden, voor zover dat kan, vervuld. Daarom zijn de bewoners rustiger en blijer. En hebben dus ook minder medicatie nodig. Een prachtig effect van Planetree.’ Petra tenslotte: ‘Het werk is veel leuker geworden. Soms blijft de middagploeg een half uurtje langer, omdat het zo gezellig is met de bewoners.’
Planetree Internationaal (engelstalige website)